Заданні для правядзення раённай алімпіяды па беларускай мове і літаратуры
7 клас
1.Выпішыце са сказа словы, якія маюць толькі па два мяккія зычныя гукі.
Нічыіх кніг не бывае – у кожнай ёсць аўтар ці аўтары, кожная па-свойму цікавая.
2. Вызначце нумары слоў, у якіх націск падае на другі склад:
1) фурманка; 2) крыху; 3) навіна; 4) імя; 5) слабы.
3. Адзначце, якую часціну мовы ў пачатку XX-га стагоддзя называлі “рэчавік”?
1) прыназоўнік; 2) займеннік; 3) прыметнік; 4) назоўнік; 5) лічэбнік.
4.Адзначце беларускія прыказкі, значэнне якіх адпавядае рускамоўнаму выслоўю “На вкус и цвет товарища нет”:
1) Дзеду міла, а ўнуку гніла.
2) Як няма мяса, то і грыб закраса.
3) Каму – як балота, а каму – як золата.
4) Не памогуць чары, як каму хто не да пары.
5) Хто любіць гарбуз, а хто агуркі.
5. Вызначце ў сказе словы, якія спрагаюцца.Запішыце іх ў пачатковай форме.
З усіх канцоў свету збіраюцца госці на свята, і свята спявае.
6. Запішыце, як называюцца прапушчаныя словы:
Скажу я словачка Скажу я словачка
Высока, Далека,
А ты адкажаш А ты адкажаш
……. ……..
7.Замяніце словазлучэнне вучань чацвёртага класа аднаслоўным адпаведнікам.
Запішыце гэтае слова.
8. Батлейка – беларускі нородны тэатр. Для яго характэрна:
а) шырокае выкарыстанне народных песень, танцаў, а таксама строгае захаванне біблейскай традыцыі;
б) спалучэнне рэлігійных і свецкіх, побытавых сюжэтаў у касцюміраваным прадстаўленні;
в)спалучэнне рэлігійных і свецкіх, побытавых сюжэтаў у лялечным прадстаўленні;
г) выкананне спектакляў у стацыянарным тэатры, паводле строгага раскладу, які друкаваўся на афішах.
9. Пра пэўны твор вядома, што ён напісаны вершаванай мовай; у ім два цэнтральныя персанажы – конь і сабака, аднак яны надзелены рысамі чалавечага характару, вядуць паміж сабой дыялог; дзеянне разгортваецца так, што адзін з персанажаў трапляе ў камічную сітуацыю, і аўтар робіць з гэтага павучальную выснову для чытачоў. Гэты твор паводле жанру:
а) апавяданне; б) байка; в) паэма; г) казка.
10. Біблію называюць “кнігай кнігаў”, бо ў ёй заключаны досвед чалавецтва, глыбокі маральны і выхаваўчы змест. Біблейскія вобразы і матывы паслужылі асновай для шматлікіх твораў сусветнай літаратуры і мастацтва. Сярод найбольш пашараных біблейскіх сюжэтаў:
“Стварэнне свету”, “Песня песняў”, “Прытча пра …………….сына”, “Зыход” і інш.
Заданні для правядзення раённай алімпіяды па беларускай мове і
літаратуры
8 клас
1.Вызначце, колькі разоў гукі, якія складаюць слова воз, сустракаюцца ў наступным тэксце.
І ў век нейлонавы, век маторны хачу, каб песню маёй матулі і ўнукі ўнукаў маіх пачулі не толькі са сцэны, а ў хаце – блізкую – над ціхай калыскай, над поўнай міскаю (Р.Барадулін).
2. Запішыце словы, якія вымаўляюцца наступным чынам:
[ атс’ул’], [б’ароска], [л’уцк’і ], [п’ашчаны], [аччапіц’], [клаццы], [проз’ба], [пытайэс’с’а], [жжынац’], [б’ашшумны].
3. Выпішыце словы, якія маюць прыстаўкі.
Адукацыя, адужаць, ажыць, ажыны, акенца, акоп, акуць, акула, акурат.
4. Знайдзіце парушэнні граматычных нормаў у сказах. Выпраўленыя сказы запішыце.
1. Дарога дадому заўсёды карацей. 2. Найлепш добра справіўся з заданнем Міколка. 3. Дуб цвярдзей за бярозу.
5. Адзначце беларускія прыказкі, у якіх ёсць кампанент, несумяшчальны з лексічнай сістэмай беларускай літаратурнай мовы.
1) Чужую бяду пальцам развяду, а сваёй ума не дабяру.
2) Людзям языка не завяжаш.
3) Стыд не дым, вочы не выесць
4) Як гукнеш –так і адгукнецца.
5) На чужы раток не накінеш платок
6. Адзначце сказы, у якіх знакі прыпынку расстаўлены няправільна.
1) Восенню і вясною, зімою і летам - заўсёды знойдзецца па душы работа і адпачынак.
2) Беларускія лясы, багатыя на ягады.
3) Прайшло некалькі хвілін, і ў начным паветры пачуўся гучны трэск.
4) Дрэва захісталася, зашумела галлём, і падмінаючы лазняк, рухнула ў ваду.
5) Ад крутых віроў глыбокіх на пясчаны перакат, прамяністая ад спёкі, выгінаецца рака.
7. Укажыце, тэкст якога стылю можа пачынацца прапанаваным сказам.
1) афіцыйна-дзелавы
2) разважанне
3) апавяданне
4 ) мастацкі
5) публіцыстычны
Першы зборнік вершаў Янкі Купалы “Жалейка”, надрукаваны ў 1908 г. выдавецкай сцполкай “Загляне сонца і ў наша ваконца”, як вядома, быў з энтузіязмам успрыняты беларускай культурнай грамадскасцю, але падаўся небяспечным царскім уладам і неўзабаве быў канфіскаваны.
8.Літаратуру, як і іншыя віды мастацтва, ствараюць таленавітыя людзі. У беларускай літаратурнай традыцыі таленавіты чалавек, майстар слова, найчасцей увасоблены ў вобразе:
а) дойліда, архітэктара
б) мастака-жывапісца
в )інжынера-механіка
г) музыкі-гусляра, скрыпача, дудара
д) спевака, акцёра, дэкламатара
9. Што аб’ядноўвае Янку Купалу і Уладзіміра Караткевіча?
а) абодва пісалі пад псеўданімамі;
б) абодва цесна сябравалі з Якубам Коласам;
в) абодва пісалі дараматычныя творы для дзяцей;
г) абодва стварылі вобраз хлопчыка-гусляра ў мастацкіх тэкстах;
д) абодва з’яўляюцца аўтарамі твораў, у якіх гістарычнае мінулае Беларусі адлюстравана ў рамантычным святле.
10. Біблію называюць “кнігай кнігаў”, бо ў ёй заключаны досвед чалавецтва, глыбокі маральны і выхаваўчы змест. Біблейскія вобразы і матывы паслужылі асновай для шматлікіх твораў сусветнай літаратуры і мастацтва. Беларускі першадрукар Францыск Скарына з’яўляецца
а) аўтарам Бібліі
б) перакладчыкам усёй Бібліі
в) суаўтарам Бібліі
г) перакладчыкам асобных кніг Бібліі
д)мастаком-жывапісцам, які стварыў ілюстрацыі да Бібліі
е) святаром-прапаведнікам Бібліі